یک اتفاق ناخوشایند

الان دارم می بینم که یه هفته میشه که اینجا نیومدم؛ روزها خیلی زود میگذرن، بدون اینکه آدم متوجه بشه.

تو این هفته ای که گذشت، اتفاقات خیلی خاصی نیفتاد؛ جز اینکه من بجای کلاس والیبال رفتم کلاس پیلاتس ثبت نام کردم که این موضوع رو مدیون پیشنهاد خوب «سمیه» خانم هستم. متشکرم دوست خوبم

کلاس ها از فردا شروع میشه، 12 جلسه است، بصورت سه روز در هفته.

خانه نشینی ام رو بالاخره روز سه شنبه پایان دادم و همراه مامان و بابا به بهانه خرید آلبالو برای مربا سری به طرقبه زدیم و اونجا قدمی زدیم.

مهمتر از همه دلیلی که بخاطر اون، این پست رو شروع کردم، اتفاقی است که دیشب افتاد و تا امروز ظهر هم ادامه داشت. اولش نمیخواستم موضوع رو اینجا مطرح کنم چون یادآوریش چندان برام خوشایند نیست، اما بعدش به این نتیجه رسیدم که این موضوع خوبی هست جهت افزایش تجربه دیگران برای اینکه شاید روزی برای شما هم اتفاق بیفته.

چند روز اخیر که نیومدم اینجا، درگیر نهایی کردن مقاله مربوط به همون پروژه مشتر ک با دکتر ش و Ian بودم تا بالاخره دیشب نسخه آخرش آماده شد. دکتر ش عادت نداره که اسم نویسنده ها رو از اول روی مقاله درج کنه (که فکر میکنم کار اشتباهیه) و دیشب تازه برای اولین بار اسامی رو نوشت. وقتی اسامی رو نوشت، حدود ساعت 1 شب بود و من با دیدن اسامی شگفت زده شدم. طبق چیزی که قبلا گفته بود اسم من بعنوان نویسنده اول بود و اسم Ian نفر دوم. اما روی اسم من و Ian یک ستاره بود که میگفت این دو نفر به یه اندازه روی مقاله کار کرده اند. با دیدنش یخ کردم، انگار که یه سطل آب یخ روی سرم خالی کردن و بعد هم اشکهام روان شدن . از طرفی درست در همون زمان دکتر ش مقاله رو به نویسنده های دیگه من جمله Ian فرستاد، و این بدین معنا بود که آب رفته از جوی دیگه برنمیگرده.

تو این اثنا،  از یه طرف تمام لحظاتی که بخاطر این مقاله خودم رو به سختی انداختم یادم اومد و از طرف دیگه بی مسئولیتی Ian که جواب ایمیل رو هم نمیداد و در آخر هم با بهانه تز هیچ کاری نکرد. از همه بدتر، این اتفاق بدست کسی افتاده بود که من بهش اطمینان کامل داشتم. اشکهام دیگه بدجوری روان بودن و نمیدونستم تو این موقعیت باید چکار کنم. 

با خودم میگفتم اصلا قهر کنم و بگم اسم من رو از روی مقاله بردارید! اما میدونستم که این کار عاقلانه نیست. 

با خودم گفتم که هنوز مقاله به اصلاحات دیگه نیاز داره و من هم یه کار دیگه باید انجام بدم. دیگه هیچی برای این مقاله انجام نمیدم به دکتر ش میگم به Ian جونت(!!) بگو این کارها رو بکنه. اما این هم عاقلانه نبود. 

راه دیگه این بود که به Ian ایمیل بزنم و بگم که من نسبت به این موضوع رضایت ندارم و آخرش هم براش به فارسی بنویسم «الهی کوفتت بشه!»؛ خب قطعا این هم عاقلانه نبود. این موضوعی بود که باید بین من و دکتر ش حل میشد. 

راه دیگه این بود که تمام حس منفیم رو تو پروژه Chetan که الان گیرِ من هستن، خالی کنم که این هم ناعادلانه بود؛ Chetan این وسط چه گناهی کرده، تازه اون که اسم من رو روی مقاله عریض و طویلش نفر سوم گذاشته و با توجه به کاری که من انجام دادم اصلا چنین انتظاری نداشتم!

خلاصه همه احساسات اعم از شکستگی دل، افسوس و حسرت به زمان هایی که وقت صرف کردم، و انتقام و کلی اشک در هم آمیخته بود. با این حال، میدونستم که نباید ساکت بمونم و از طرفی باید اعتراضم بگونه ای باشه که ارتباطم با دکتر ش بهم نریزه چون من بیشتر از اون به این ارتباط نیاز دارم. در مورد این مسئله یه کمی در اینترنت جستجو کردم   و متوجه شدم که در آمریکا هم افرادی هم بودن که این مسئله براشون ایجاد شده است. در این زمینه افراد دیگه بهشون پیشنهاد داده بودن که موضوع رو حتما مطرح کنید اما در آرامش و مودبانه. بهم ریختن ارتباط آکادمیک چندان صحیح نیست چون بالاخره یه روزی میرسه که افراد چشم تو چشم میشن. از طرفی ذکر شده بود که تو CV و هر جایی که مقاله بخواد cite بشه، ترتیب اسم نویسنده ها دقیقا باید به شکل روی مقاله باشه و نمیشه جای اسم دو نویسنده رو که به میزان برابر کار کرده اند، عوض کرد؛ این میگفت که همچنان ترتیب اسم مهم هست. به هر طریق این مسئله چندان آرامش بخش نبود.

برای این موضوع با یکی از دوستان با تجربه م که تو آمریکاست، مشورت کردم؛ (چون بالاخره اون بیشتر به اخلاق رایج در آمریکا اشراف داره) بهش گفتم نمیدونم چجوری مراتب اعتراض خودم رو نشون بدم. دوستم بهم گفت که شاید گفتن مستقیم صحیح نباشه و غیرمستقیم طی یک جمله کوتاه بگید بهتر باشه. برام سخت بود که تو یه ایمیل جدا برای دکتر ش این موضوع رو بنویسم اما عزمم رو واقعا جزم کرده بودم که این موضوع رو بگم و خجالت رو کنار بزارم. بنابراین در ایمیلی که به دکتر ش میگفتم که کار موردنظرش رو انجام دادم و فایل دیگه مشکلی نداره، در خط آخر نوشتم «به نظرم اون تکه که گفتید دو نفر اول به یه میزان کار کرده اند، درست نیست.» از شانسی که من داشتم، زمانی این ایمیل رو دکتر ش باز کرد که خودش هم داشت اون فایل رو دستکاری میکرد و نگران شده بود که تغییراتی که من در فایل داده ام از دست رفته. بنابراین به محض باز کردن ایمیل (ایمیلهام رو با tracker میفرستم)، بدون هیچ عکس العملی نسبت به اون جمله، ازم در مورد فایل پرسید که ببینه مشکلی ایجاد نشد باشه. راستش تو جواب دادن بهش مکث کردم برای اینکه هم دلم پر بود، هم از این نارحت بودم که هیچ عکس العملی نسبت به اون جمله نداشته است. بالاخره جوابش رو دادم اما بدون هیچ اشاره ای به موضوع؛ ساعت حوالی 4 بود و همچنان اشکهام روان بودن. تو رختخواب تمام تلاشم رو کردم که خودم رو آروم کنم و به خودم میگفتم یه مقاله ارزشش رو نداره اما واقعا نمیشد و اشکهام یه بند سرازیر بودن. در این لحظات مقاله مهم نبود، من حس فریب خوردگی و احمق پنداشته شدن داشتم. تو این مدت، نویسنده های دیگه هم در پاسخ به دکتر ش کامنت هاشون رو میفرستادن و من که اون ایمیل ها رو میدیدم، داغم تازه میشد و بیشتر افسوس و حسرت میخوردم و اشکهام بیشتر میریختن. من کل شب رو بیدار بودم (آخرین باری که ساعت رو دیدم فکر کنم حدود 4:45 صبح بود) و صبح بالاخره خوابم برد، اما رأس ساعت 8:30 بیدار شدم و ایمیلم رو چک کردم به امید اینکه دکتر ش یادش اومده باشه که به اون جمله من جواب بده، اما خبری از جواب نبود و فقط ایمیل یکی از نویسنده ها بود. دوباره اشکهام شروع شدن، اعتراضم عین یه بغض تو گلوم گیر کرده بود و من نمیتونستم دیگه ساکت بشینم. خیلی فکر کردم که چی بنویسم که بی احترامی نباشه اما در نهایت احساس و اعتراضم رو نسبت به این وضعیت نشون بده اگر چه که میدونستم عمراً شرایط عوض نمیشه. 

در آخر یه ایمیلی با این مضمون برای دکتر ش نوشتم: «در مورد نویسنده های روی مقاله ازتون سوالی داشتم. شما واقعا فکر میکنید که من و Ian به میزان برابر روی مقاله کار کرده ایم؟ فکر میکنم که من نسبت به Ian فعالیت خیلی بیشتری انجام دادم و زمان خیلی بیشتری هم صرف کرده ام. من از دیشب بخاطر این موضوع بسیار ناراحت هستم». وقتی این ایمیل رو فرستادم انگار یه مقدار سبکتر شدم، برای اینکه حداقل حرفم رو زده بودم. 

در جواب ایمیل، ده دقیقه بعد، دکتر ش گفت «ممنون بخاطر بیان این دلخوری (frustration)؛ تو کار بیشتری انجام دادی و برای همینه که اسم تو در ترتیب نویسنده ها اول میاد. با این حال، تو این نسخه آخر من از Ian یه سری مطالبی رو خواسته بودم که بعد تصمیم گرفتم اونا رو داخل مقاله عنوان نکنم. اما در کل، من از این مقاله رضایت نداشتم و وقت زیادی از من گرفته شد. از طرفی، این توافق از اول بوده و من بایستی به اون پایبند می بودم.» 

واقعیتش تکه ای رو که گفته Ian یه سری مطالب آماده کرده رو اصلا قبول ندارم و فکر میکنم صرفا جهت توجیه موضوع نوشته. اما بحث توافق برای من جالب بود، کدوم توافق؟ از اونجایی که اسم یه استاد دیگه هم هست، که فکر میکنم استاد Ian باشه، حدس زدم که توافق بین خودشون بوده چون تو وب گردی برخی ها به این موضوع اشاره کرده بودن که اساتید برای محکم کردن ارتباط خودشون با اساتید دیگه از این کارها میکنن. 

 ایمیلی که بهم زده بود، جایی برای حرف زدن نذاشته بود؛ در پاسخ، من صرفا بابت توضیحاتش!! تشکر کردم و نوشتم که ممنون میشم که اینجور توافقات رو اولِ کار به من بگید نه در آخر کار. 

دکتر ش هم در پاسخ نوشت: «حتما؛ فکر میکنم که قبلا این رو بهت گفته بودم که Ian و تو co-author خواهید بود؛ sorry if you were not clear about this.»

بعد از این ایمیل ها یه مقدار آرامشم بیشتر شد؛ حداقل به دکتر ش فهمونده بودم که دیگه از این کارها با من نکنه و یه راهی رو برای خودم باز کردم که دفعه دیگه به صراحت در ابتدای هر کار مشترکی در مورد نویسندگان مقاله سوال کنم. با این حال، باید یه جوابی به ایمیلش و حداقل sorry اون آخر میدادم. یکساعتی گذشت و من صرفا ایمیلهام رو زیر و رو کردم تا اون ایمیلی رو که دکتر ش در مورد Ian برای اولین بار برام فرستاده بود، پیدا کردم. میخواستم ببینم که واقعا اونجا چی گفته و آیا من متوجه موضوع نشده ام؟! بالاخره بعد از نیمساعت ایمیل رو پیدا کردم و دیدم که دکتر ش در اونجا نوشته Ian یکی از co-author ها خواهد بود. پس مشکل از طرف من نبوده که دکتر ش به نوعی داشت توپ رو توی زمین من مینداخت. از طرفی نمیخواستم که موضوع خیلی کش دار بشه، چون مسلما هیچ چیزی تغییر نمیکرد و فقط من می موندم و یک رابطه زخم خورده و محرومیت از همکاری و همراهی با اون.

پس ایمیل آخرم رو حدود دو ساعت بعد، با کلی فکر و بالا و پایین کردن جملات اینجوری نوشتم: «بله، شما ذکر کرده بودید Ian یکی از co-author ها هست اما نگفته بودید co-first author. بهرطریق، از توجهتون ممنونم و دوست دارم این موضوع رو ذکر کنم که شما بهترین استادی هستید که من تا به حال داشتم و من بخاطر تمام کارهایی که برای من انجام دادید، قدردان شما هستم. امیدوارم که بابت مطرح کردن این موضوع از من دلگیر نشده باشید. قصد جسارت به شما رو نداشتم.»

بلافاصله بعد از این ایمیل، ایمیل زیر رو از دکتر ش دریافت کردم که گفته بود: «اصلا ناراحت نشدم و اتفاقا خوشحالم از اینکه این موضوع رو مطرح کردی. مطرح شدن این مشکلات و صحبت در مورد اونا خیلی مهمه. من فکر میکردم که گفته بودم که شما دوتا co-first author هستید چون این موضوعات باید همون ابتدای کار مشخص بشه و از این به بعد مطمئن خواهم شد که چنین سوء تفاهماتی در آینده پیش نیاد.»

در نهایت هم من یه ایمیل تشکر فرستادم و ماجرا ختم شد. پیرو این اتفاق نتیجه ها و نکات زیر قابل توجه هستن:

1- اول هر کاری واقعا در مورد این موضوعات باید صحبت بشه؛ البته با توجه به تجربه تلخی که در دوران ارشد داشتم، در همکاریهام با بچه های ایرانی این موضوع رو لحاظ میکردم. در مورد همکاری با دکتر ش هم چون خودش به صراحت میگفت که تو نویسنده اول خواهی بود، تا الان مشکلی نداشتم که فکر میکنم بعد از این باید حواسم رو بیشتر جمع کنم چون حالت co-first author هم وجود داره و باید لحاظ بشه.

2- همین قدر که تونستم حرفم رو بزنم و حرف تو دلم نمونه، به خودم افتخار میکنم!! حداقل از این به بعد دکتر ش به اصطلاح خودمون کلاهش رو بالاتر میزاره و این تصور براش پیش نمیاد که میشه دانشجویی از یه دانشگاه دیگه رو که حرف گوش کن هست و صداش در نمیاد رو احیانا دور بزنه.

3- ایمیل  یکی مونده به آخری که برای دکتر ش فرستادم، صرفا جهت این بود که بهش بگم که حتی با این اتفاق ذره ای از حس قدردانی من نسبت بهش کاسته نشده و نظرم نسبت بهش همچنان مثبت هست که البته واقعا همین طوره و خلاف واقع نیست.

4- درسته که با موضوع کنار اومدم (مجبور بودم کنار بیام) اما الان دوست ندارم که مقاله رو ببینم. ازش بدم میاد.

5- نکته مهم دیگه برخورد در خور تقدیر دکتر ش هم هست؛ همین که در ایمیل اولش و همچنین ایمیل آخرش نسبت به اعتراض من موضع گیری بد نکرد بلکه نسبت به بیان احساس دلخوریم تشکر هم کرد، جالب بود. حداقل بعد از این ایمیل های رد و بدل شده، من احساس پشیمانی نسبت به مطرح کردن موضوع نمیکنم. به نظرم این رفتار رو همه اساتید ایران بلکه مدیران و روسا هم باید یاد بگیرن.

دیگه ببخشید که این پست خیلی طولانی شد اما فکر کنم که جبران یه هفته نبودن رو کرد. امیدوارم که شما هیچوقت با اینجور اتفاقات در زندگی آکادمیک تون مواجه نشید اما اگر مواجه شدید، بسته به اینکه چقدر ذینفع هستید سعی کنید موضوع رو مدیریت کنید و در عین حال عدم رضایت تون رو هم نشون بدید.